Interview met Cloé Korman van zondag. "Een bevalling is een moment van grote verandering."

In "Maître au monde" (Flammarion), waarin de levens van een vroedvrouw en een feministisch historicus met elkaar verweven zijn, beschrijft Cloé Korman op krachtige wijze de schok van de bevalling, de vrijheid van vrouwen om hun lichaam te beheersen en moeder te zijn of niet. Een verfrissende en zeer eigentijdse roman, waarin het lichaam en de keuzes van vrouwen slagvelden en stellingen van bevestiging worden.
Waar komt deze brede roman over moederschap vandaan, en waarom heb je gekozen voor de titel Bringing into the World in plaats van Being Born into the World ?
""Geboren worden" ontsnapt aan de herinnering. Misschien zijn er begraven sporen van, maar er is geen herinnering of echt besef van dat moment. "Ter wereld brengen" verwijst naar het moederlijk bewustzijn. Ik heb de bevalling met extreme intensiteit ervaren en voelde de behoefte om er door middel van schrijven naar terug te keren, om het te begrijpen, om het opnieuw te beleven, om de emotie van deze overweldigende ervaring te herontdekken."
Hoe extreem was jouw persoonlijke ervaring met de bevalling , en hoe moeilijk is het om er accuraat over te schrijven in een fictieve roman?
Het overtrof alles wat ik ooit had gekend, qua fysieke sensaties: zowel vreugde als pijn, zowel beheersing als verlating. Hoe kan ik schrijven over die uren, waaraan ik zulke levendige herinneringen heb? De intensiteit van een bevalling tart elke taal. Zowel door de verpletterende uitwerking ervan, als door de relatieve afwezigheid van eerdere verslagen, waardoor woorden tekortschieten.
Biologische Express
Cloé Korman werd in 1983 in Parijs geboren. Ze studeerde Angelsaksische literatuur, maar ook kunstgeschiedenis en filmgeschiedenis. Haar eerste roman, Les Hommes-couleurs , ontving in 2010 de Prix du Livre Inter en de Prix Valery-Larbaud. Ze publiceerde Les Saisons de Louveplaine (2013), Midi (2018), Tu Ressembles à une juive (2020) en Les Presque Sœurs (2022), finalist voor de Prix Goncourt, bij Éditions du Seuil.
Jill, de vroedvrouw, is een van de centrale figuren in het boek. Is ze geïnspireerd door echte ontmoetingen?
De vroedvrouwen die me tijdens mijn bevallingen begeleidden, hadden een grote impact op me. Een van hen werd een van de getuigen die me hielpen bij het schrijven van dit boek. Ik ontmoette andere vroedvrouwen, zodat ze met me over hun werk konden praten. Elk heeft een uniek perspectief. Hun beroep is enorm geëvolueerd: tegenwoordig bieden ze niet alleen geboortebegeleiding, maar schrijven ze ook anticonceptie en medische abortussen voor.
“Vroedvrouwen zijn technisch vaardig, zonder ooit de emotionele en existentiële belangen uit het oog te verliezen.”Wat heeft deze onderdompeling in het werk van vroedvrouwen je gebracht?
"Het heeft me echt geschokt. Ik vroeg me af hoe ik zou kunnen tippen aan deze vrouwen die zeer technische technieken beheersen, over een immense kennis beschikken, maar niet vergeten dat bevallen een moment van grote omwenteling is. Ze beheersen de techniek zonder ooit de emotionele, existentiële belangen uit het oog te verliezen."
Hoe heb je de wereld van het moederschap ervaren, deze bijna uitsluitend vrouwelijke ruimte, die tegelijkertijd zeer technisch en zeer gericht op het leven is?
"We voelen ons welkom in een kring van vrouwen die zowel geweldige technici als besluitvormers zijn. De meeste aanwezige zorgverleners zijn vrouwen: verpleegkundigen, vroedvrouwen en vaak ook gynaecologen of anesthesisten. Ik heb het beeld van een soort ' oorlogskamer ', maar dan gewijd aan het leven, aan alles wat er gebeurt, inclusief het onzichtbare, tijdens deze uren van de bevalling."
Wordt elke geboorte gekenmerkt door een uniek, onherleidbaar en onvoorspelbaar karakter?
Je zou denken dat bevallen dankzij de medische technologie bijna normaal is geworden. In werkelijkheid is het een constant risicomanagement. Elke keer staan leven en dood op het spel, maar ook pijn, het risico op ziekte of invaliditeit. Als ik het over een " war room " heb, dan bedoel ik dat deze vrouwen voor enorme uitdagingen staan. Ze spraken allemaal met me over de dood, die deel uitmaakt van hun dagelijks leven, en de emotionele problemen die daarmee gepaard gaan.
“Voor hedendaagse vrouwen wordt moederschap niet langer ervaren als een onvermijdelijkheid, maar als een wens.”In het boek bespreekt u de keuze voor een kind. In hoeverre is deze keuze voor u vandaag de dag doorslaggevend?
Het is een cruciale vraag voor hedendaagse vrouwen. Een moederschap dat niet langer als een onvermijdelijkheid wordt ervaren , maar als een verlangen. Het is een kenmerk van deze generatie na de Veil-wet, althans in Frankrijk. Kinderen worden echter niet geboren volgens een rationele vergelijking, als een simpele reeks beslissingen. Er is altijd een element van onzekerheid.
Je brengt een eerbetoon aan de generatie die in de jaren zeventig de strijd voor vrouwenrechten leidde. Waarom was het voor jou belangrijk om deze herinnering in het boek op te nemen?
Ik wilde een eerbetoon brengen aan deze generatie die de strijd heeft gevoerd, en via het personage van Jeanne – Jills moeder – de vormen van overdracht tussen vrouwen laten zien, een overdracht die verder gaat dan louter het biologische leven. Ik kreeg de kans om verschillende historici, activisten en schrijvers te ontmoeten die in de jaren zeventig centraal stonden in de strijd. Ik wilde hen een literaire belichaming geven en ook hun getuigenissen verzamelen voordat ze verdwenen. Omdat ze een levende herinnering vormen aan de strijd, aan het activisme. Het zijn geen overblijfselen: ze zijn nog steeds volop aanwezig in onze wereld van vandaag.
Welke ontmoetingen hebben een bijzondere indruk op u gemaakt?
Gynaecoloog Francine Morat-Vuong, die ik voor het eerst in mijn privéleven leerde kennen. Michelle Perrot, die me hielp de link tussen universiteit en activisme beter te begrijpen. Monique Wittigs politieke geschriften hebben me ook enorm verrijkt, met name wat betreft de botsing tussen heteroseksueel feminisme en een ander, queer, geëmancipeerd van mannen. Ze zei dat juist doordat keuze geïnstitutionaliseerd is, non-keuze ook een positieve vorm kan aannemen. Tot slot gaf Liliane Kandel, die samen met Claude Lanzmann redacteur was van het tijdschrift Les Temps Modernes , me een getuigenis van grote vitaliteit, doordrenkt van de vreugde van de strijd die ze vandaag de dag nog steeds belichaamt.
De 'gegarandeerde vrijheid' om abortus te plegen is sinds 2024 onderdeel van de grondwet. Hoe heeft deze politieke context uw roman beïnvloed?
“Toen ik schreef, waren de actuele gebeurtenissen sterk aanwezig: de opname van het recht op abortus in de Grondwet, maar ook het politieke discours over 'demografische herbewapening', een vorm van bijna onvoorstelbaar natalisme. Ik houd ervan dat een roman zowel een symbolische ruimte is als een materiaal dat doorkruist wordt door de afdruk van de realiteit. Hier was het bijzonder krachtig, omdat ik ervoor koos om in de tegenwoordige tijd te schrijven, om deze directheid te omarmen, inclusief de improvisatorische en onvoorspelbare aspecten ervan. Dit politieke moment riep echo's op die mijn verwachtingen overtroffen, maar dat was precies wat ik zocht: de geboorte vastleggen in de stroom van de wereld zoals die is.”
"De hypocrisie van het idee dat er geen regressie is, draagt bij aan de woede. Uit deze woede ontstaat de nieuwe feministische golf."Wat is jouw visie op de 'wedergeboorte' van het feminisme?
"Ik heb het gevoel dat er een feministische ontwaking gaande is na een periode waarin we een verdovend discours hoorden: 'Jullie hebben stemrecht , anticonceptie, abortus, wat willen jullie nog meer?' Maar de realiteit is dat er aanhoudende ongelijkheden zijn: lonen, huiselijk geweld, het verhaal van vrouwelijk verlangen dat nog steeds achterblijft. En de hypocrisie van het zeggen dat er geen achteruitgang is, draagt bij aan de woede. Vanuit deze woede ontstaat de nieuwe feministische golf, tegen onrecht gekoppeld aan leugens. Ik vind het heel vreugdevol om in dit moment te leven, om collectief wakker te worden en te zeggen: 'Nee, we zijn er nog niet .'"
Denk je dat de #MeToo-beweging een voortzetting is van de strijd voor de vrijheid van vrouwen om controle over hun lichaam te hebben?
"Het is duidelijk: #MeToo is een voortzetting van dit verhaal. Het is een kwestie van vrijheid, maar ook een manier om verantwoording af te leggen over de helaas aanhoudende achteruitgang van vrouwenrechten."
Je boek leest als een vorm van engagement, over de vrijheid van vrouwen, hun recht om hun lichaam te beheersen en te kiezen of ze wel of geen moeder willen worden. Beschouw je jezelf als een activist door je schrijfwerk?
"Als ik activist ben, ben ik dat volledig. In mijn boeken gaat het er meer om een manier van denken voor te stellen over de representaties van vrouwen vandaag de dag, met hun twijfels, hun gedachten, hun tegenstrijdigheden. Om draden te verbinden met de structuur van het leven."
Is schrijven uiteindelijk niet een vorm van commitment?
Ja, maar van een andere aard. De uitdaging van dit boek was om een taal te vinden om over moederschap, geboorte en kindertijd te praten: onderwerpen die te vaak worden gebagatelliseerd, gereduceerd tot het 'schattige'. We moesten voorkomen dat we in een vaststaand discours terechtkwamen, inclusief een activistisch discours. Literatuur maakt dit mogelijk: andere woorden vinden om over deze existentiële ervaringen te praten, zonder ze te reduceren tot sociologie of stigma.
Le Bien Public